Orta Çağ Bilgisayarı “Usturlap”
Home

Orta Çağ Bilgisayarı “Usturlap”

Usturlap aslında yıldız alıcısı veya bulucusu anlamına gelmektedir ve zaman içerisinde astronomik aletlerin en çok kullanılanı olmuştur. Usturlaplar çoğunlukla astronomik gözlemler ve hesaplamalar için ve astroloji için kullanılmıştır. Temelinde göksel küre ve stereografik projeksiyonun matematiksel esaslarına dayandığı bildirilmiştir. Bir Orta Çağ aleti olan usturlap günümüzde unutulmaya yüz tutmuştur. Bu doğrultuda projede tarihte önemli bir yeri olan ve çalışma prensibi ile bugün bilgisayarların otomatik olarak yaptığı birçok parametreyi sadece üst üste konan kâğıtlar ile hesaplayabilme olanağı sağlayan bu değerli eseri tekrar hatırlatarak öneminin ortaya konması amaçlanmıştır. Usturlap ile ilgili detaylı araştırmalar için makaleler, tezler, çevirisi yapılmış menkıbeler ve kitaplar incelenmiştir. Materyalleri detaylı inceleyebilmek için İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Türk İslam Eserleri Müzesi ve Topkapı Sarayı’na gidilmiş ve usturlaplar yerinde incelenerek günümüze kadar ulaşmış olanlar listelenmiştir. Ayrıca usturlap ile ilgili çalışmalar yapan akademisyen Sayın Dr. Hüseyin Şen ile irtibata geçilerek röportaj yapılmıştır. Buna ek olarak usturlap ile ilgili düzenlenen çalıştaylara katılım sağlanıp tüm özellikleri detaylı bir şekilde açıklanarak rapor edilmiştir. Usturlap, her ne kadar İslam medeniyetleri tarafından bulunmuş bir icat olmasa da İslam coğrafyasının ihtiyaçları doğrultusunda kullanma ihtiyacı duyduğu ve bu amaçla çok sayıda yenilik katarak geliştirdiği bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Daha sonraları tüm dünya için unutulmuş bir değer olarak kalmış gibi görünse de aslında hala kullanımı matematik veya astronomideki etkinliğini de aşarak oldukça modernist ve etkileyici bir unsur olarak bazı özel kullanımları ile karşımızda durmaktadır.