Tuz Stresine Karşı Arpa (Hordeum vulgare L.), Sakız Kabağı (Cucurbita pepo L.) ve Çengelköy Hıyarı (Cucumis sativus L.) Bitkilerinde Salisilik Asit ve İndol-3 Bütirik Asit Etkisi
Home

Tuz stresi

Son yıllardaki iklim değişiklikleri ve Türkiye’deki tarım topraklarının tuzluluğa karşı intoleransından kaynaklanan tuzluluk problemi ürünlerin çeşitliliğin azalmasına sebep olmaktadır. Ürün çeşitliliklerindeki bu azalma ise yaşanabilecek gıda krizlerinin sinyalini vermektedir. Salisilik asit (SA), yüksek bitkiler ve bazı mikroorganizmalar tarafından sentezlenen bitki büyüme düzenleyicisidir. Öte yandan son on yılda GC-MS tarafından indol-3-bütirik asitin (İBA), çeşitli bitki türlerinde ekzojen olarak uygulandığında, bitki büyümesi ve gelişimi üzerinde çeşitli etkilere sahip olduğu bildirilmiştir. Verimli arazilerin tuzluluk problemiyle karşı karşıya kalmasının doğuracağı sonuçların önüne geçilmesi adına çalışmamızda Türkiye’de yetiştirilen önemli tarım ürünlerini, topraklarımız için sorun teşkil eden tuzluluk stresine karşı SA ve İBA uygulamaları ile dirençli hale getirmeyi amaçladık.

Çalışmamızda; ülkemiz tarımında önemli bir yeri olan arpa, kabak, hıyar tohumları tuz stresine karşı SA ve İBA uygulamaları ile farklı deney grupları oluşturularak çimlendirilmiştir. Deneylerde 6 grup (kontrol (saf su), NaCl, SA, İBA, NaCl+SA, NaCl+İBA) oluşturulmuş, gruplar çimlenme sonrasında sitogenetik ve morfolojik olarak incelenmiştir. Sitogenetik çalışmalarda feulgen boyası hazırlanmış ve mitotik indeksi hesaplamak üzere çimlenen tohumlara uygulanmıştır. Morfolojik çalışmalarda çimlenme yüzdeleri hesaplanmıştır. Sonuçlar iki araştırmacı tarafından kör olarak sayılmış ve istatistiksel değerlendirmeler için GraphPad InStat programı kullanılmıştır.

Çalışmamızda; tuz uygulamalarının üç bitki türünde de strese neden olduğu ve bitki çimlenmesi üzerindeki olumsuz etkileri morfolojik ve sitogenetik analizler ile ortaya konmuştur. Tuz stresi altındaki tohumlara SA ve İBA uygulamaları ile tuzun neden olduğu olumsuz etkilerin hafiflediği, çimlenme yüzdeleri ve kök hücrelerindeki mitotik indeks hesaplamaları ile saptanmıştır. Çalışmamızda olumlu etkileri belirlenen düzenleyicilerin etki mekanizmalarının açıklığa kavuşabilmesi adına detaylı araştırmalara ihtiyaç duyulduğu ve bulgularımızın gelecek çalışmalara ışık tutacağı kanısındayız.