Üriner sistem enfeksiyonları (üse), en sık görülen toplum kökenli enfeksiyonlardır. Bu
enfeksiyonların %90’ından fazlasında etken Escherichia coli (E.coli)’dir. Her yıl dünyada
yaklaşık 8,3 milyon kişi üse nedeniyle doktora başvurmaktadır. Öte yandan insan
metabolizmasında vücudun oksijen kullanımındaki normal işlemler sırasında ktif oksijen
formları oluşmaktadır ve bu formlar engellenmediğinde DNA, protein, karbonhidrat ve
lipitlerde yapısal bozulmalara yol açmaktadır. Dolayısıyla, hücre zarının yapısını ve
fonksiyonlarını bozmak suretiyle birçok dejeneratif hastalığa neden oluşmaktadırlar. Sentetik
antioksidanlar ise uzun süre etkili ve ucuzdurlar fakat insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri
ortaya konulduğundan bu antioksidanlara ilgi azalmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yaklaşık
20.000 bitkinin tıbbi amaçlarla kullanıldığını bildirmiştir. Bu amaçla çalışmamızda, halk
arasında kullanılan fakat etkileri henüz aydınlatılmamış olan ballıbaba(Lamium galeobdolon),
havlıcan(Alpinia officinarum) ve üzerlik(Peganum harmala) bitkilerinin antimikrobiyal ve
antioksidan etkilerinin araştırılması hedeflenmiştir. Çalışmalarımızda kullanılan bitkiler
Soxhlet düzeneği ile metanol içerisinde ekstrakte edilerek hazırlanmıştır. Antioksidan aktivite
tayini için serbest radikal özelliği gösteren DPPH(2,2-difenil- 1-pikrilhidrazil) metanolde
çözülerek farklı konsantrasyonda kullanılmıştır. Spektrofotometre kullanılarak ekstraktların
serbest radikal süpürücü yüzdeleri hesaplanmış, konsantrasyon/inhibisyon yüzde grafikleri
çizilerek değerlendirilmiştir. Antimikrobiyal aktivite tayini için ise E.coli bakterileri kullanılarak
bitki ekstraktları ve pozitif kontrol olarak Sefotaksim antibiyotiği, negatif kontrol olarak
metanol kullanılmıştır. Her bir bitkinin antibiyotiğe bağlı olarak meydana gelen disk difüzyon
çapları hesaplanarak kontrol grupları ile kıyaslanmıştır. Bu doğrultuda çalışmamızda halk
arasında kullanımı olan fakat etkileri henüz aydınlatılmamış havlıcan, üzerlik ve ballıbaba
bitkileri kullanılarak serbest radikal süpürücü aktiviteleri ve antimikrobiyal etkinlikleri ortaya
konmuştur. Bu doğrultuda tercih ettiğimiz bitkilerden havlıcan bitkisinin güçlü antimikrobiyal
ve antioksidan özelliklerinden dolayı gıda ve eczacılık alanlarında yeni bir doğal kaynak olarak
kullanılabileceği gösterilmiştir.